Küresel ısınmaya bağlı olarak Akdeniz bölgesinin yakın gelecekte kurak ve aşırı sıcak bir iklime sahip olacağı öngörülmektedir. Ayrıca dünya genelinde nüfus artışına bağlı olarak protein gereksinimin artması da beklenmektedir. İklim değişikliğinin tarımsal üretimi ciddi şekilde etkileyerek gelecekte hayvansal protein üretimi üzerinde önemli etkileri olacağı açıktır. Bu noktada, hayvansal protein üretiminde daha sürdürülebilir arayışlar ve döngüsel ekonomiye dayalı sürdürülebilir tarım uygulamalarının hayata geçirilmesi gerekecektir.
AB tarafından PRIMA projeleri fonu kapsamında desteklenmekte olan “Akdeniz bölgesine özgü kanatlı hayvan ırak/hatlarından sürdürülebilir ürünler elde edilmesi için alternatif yem kaynakları (SUSTAvianFEED)” projesi sürdürülebilir yumurta ve piliç eti üretimi için somut yaklaşımlar sunmayı hedeflemektedir.
SUSTAvianFEED projesinde, bölgeye uyum sağlamış yerel ırklar ya da sentetik hatlar kullanılarak biyoçeşitliliğin korunması, yemlerde standart protein kaynaklarının alternatif hammaddeler ile kısmen ikame edilmesi, kümes hayvanlarının doğal davranışlarını ve bağırsak sağlığını olumlu etkileyecek uygulamalarla hayvan sağlığını ve refahını iyileştirmek, nihai olarak da kırsal sosyo-ekonomik büyüme için sürdürülebilir modellerin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Proje, İspanya koordinatörlüğünde İtalya, Türkiye ve Tunus’ta yürütülecektir. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü, Tarım Ekonomisi Bölümü ile birlikte projenin pilot uygulamalarının koordinatörlüğünü üstlenmiştir.
Proje ile ilgili detaylı bilgi aşağıda verilen proje web sayfasından ve sosyal medya hesaplarından ulaşılabilir.
https://www.sustavianfeed.eu/
https://www.facebook.com/SUSTAvianFEED/
https://www.linkedin.com/groups/12560654/
Akdeniz bölgesine özgü kanatlı ırk/hatlarından sürdürülebilir ürünler üretilebilmesi için alternatif yem kaynakları (SUSTAvianFEED) projesinin ilk sonuçları alınmaya başlandı
Partnership for Research and Innovation in the Mediterranean Area Programme (PRIMA) kapsamında desteklenen “Akdeniz bölgesine özgü kanatlı ırk/hatlarından sürdürülebilir ürünler üretilebilmesi için alternatif yem kaynakları (Alternative animal feeds in Mediterranean poultry breeds to obtain sustainable products- SUSTAvianFEED)” başlıklı projenin ilk sonuçları alınmaya başlanmıştır. Proje temel olarak yenilikçi ve sürdürülebilir yöntemlerle piliç eti üretilmesini ve kanatlı sektörü için somut çözümler sunmayı hedeflemektedir. Genel koordinatörlüğü İspanya tarafından yürütülen bu projeye İtalya, Tunus ve Türkiye olmak üzere 4 Akdeniz ülkesinden 8 kuruluş katılmaktadır. Bunlar sırasıyla, Sociedad Agraria de Transformación (ALIA, Genel koordinatör, İspanya), Universidad de Murcia (İspanya), University of Turin (İtalya), Institut Superieur Agronomique de Chott Mariem, (Tunus), Association Rayhana pour femme de Jendouba (Tunus), Entomo Consulting S.L. (İspanya), Slowfood (İtalya) ve Ege Üniversitesidir. Projenin Türkiye koordinatörü Ziraat Fakültesi Zootekni bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Z. Servet Yalçın olup çalışmalar Zootekni bölümünden Prof. Dr. Sezen Özkan ve Doç. Dr. Muazzez Cömert Acar ile Tarım Ekonomisi bölümünden Doç. Dr. Özlem Karahan Uysal ve Doç. Dr. Berna Türkekul ile birlikte yürütülmektedir.
Piliç eti üretiminde %90 oranında ithal hızlı gelişen hatlar kullanıldığı, toplam masrafların % 70’ini yemin oluşturduğu ve yem hammaddeleri içinde önemli yer tutan soya fasulyesinin ithal edildiği dikkate alınarak projede 1). Etlik piliç üretiminde yerel ırkların yada hatların ve 2). Etlik piliç yemlerinde soyaya alternatif olabilecek yerel yem hammaddelerinin kullanılması ile sürdürülebilir bir piliç eti üretiminin sağlanması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda yetiştirilen etlik piliçlerde performans, refah, et kalitesi, barsak sağlığı, kan biyokimyası gibi özellikler araştırılarak üretimin sürdürülebilirliği çevresel ve ekonomik açıdan incelenecektir.
Proje 2021 Nisan ayı itibarıyla başlamış olup ilk aşamada etlik piliç yem formülasyonu için ön hazırlıklar yapılmıştır. Bu amaçla etlik piliç üreticileri, etlik piliç yemi üreticileri gibi sektör temsilcileri, üretici birlikleri ve akademisyenlerden görüşler alınmıştır. Bundan sonraki aşama, Ege üniversitesi Ziraat Fakültesi, Zootekni Bölümü, Çiftlik Hayvanları Üretim, Araştırma ve Uygulama Biriminde yürütülmüştür. Projenin hedefi doğrultusunda, ülkemize özgü yerel hat olarak T. C. Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde geliştirilen yerli etlik "Anadolu-T"nin ana hattı (saf hat) civcivleri ile bir ticari etlik piliç genotipi kullanılarak yetiştiricilik yapılmıştır. Piliçler, ithal soya küspesi azaltılmış ve yerel yem hammaddeleri ile desteklenmiş yemlerle beslenerek yetiştirilmiştir. Projenin kimyasal, histolojik ve barsak mikrobiyom analizleri devam etmektedir. Bundan sonraki aşamada, üretimin çevresel (yaşam döngüsü değerlendirilmesi, LCA) ve ekonomik etkilerinin sorgulanması ve bu üretimin üretici ve tüketici tarafından kabul edilebilirliği incelenecektir.
